• ۰۲۱-۵۸۱۲۹

  • nezarat@ircg.ir

آیین‌نامه نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای
آیین‌نامه نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای

با عنایت به اهمیت بازی­‌های رایانه‌‌­ای در نهادینه شدن فرهنگ و ارزش‌ها و رشد شناختی و ذهنی تعامل کنندگان با آن­‌ها، به خصوص در کودکان و نوجوانان، به منظور اتخاذ راهبردی پویا مطابق با ارزش­‌های اسلامی، انقلابی و ملی برای رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای و در نتیجه افزایش سطح دانش، آگاهی و مهارت افراد و خانواده‌­ها در انتخاب بازی رایانه­‌ای متناسب با رده‌­های سنی و در راستای اهداف مندرج در مقدمه اساسنامه بنیاد ملی بازی­‌های رایانه‌­ای مصوب جلسه 584 مورخ 1385/3/9 و اصلاحیه بند 3 ماده 2 آن در جلسه 700 مورخ 1390/8/7 شورای عالی انقلاب فرهنگی و به ویژه در اجرای مواد 2 و 3 اساسنامه یاد شده، شورای فرهنگ عمومی کشور در جلسه 665 و 666 مورخ 1395/4/22و 1395/5/5 «آیین نامه نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای» را به شرح زیر تصویب کرد:


فصل اول : تعاریف و کلیات


ماده 1 – واژه‌ها و اصطلاحات:
واژه‌­ها و اصطلاحات زیر صرف نظر از هر مفهوم دیگری که داشته باشند، در این آیین‌نامه با تعاریف زیر استفاده شده‌­اند:
1- «نظام ارزیابی و رده‌­بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای»: نظامی زیر نظر بنیاد ملی بازی­‌های رایانه‌­ای است که ساز وکار ارزیابی و اعطای رده مشخص به یک بازی رایانه­‌ای را براساس مخاطرات تربیتی، فرهنگی، روحی و روانی و در صورت ضرورت، آثار مثبت آن برای گروه­‌های مختلف سنی و سطح دشواری و میزان مهارت­‌های لازم برای انجام بازی رایانه‌ای تعیین می­‌کند.
2- «بنیاد»: بنیاد ملی بازی­‌های رایانه‌ای؛
3 - «اساسنامه»: اساسنامه بنیاد ملی بازی­‌های رایانه­‌ای مصوب جلسه 584 مورخ 1385/3/9 و اصلاحیه آن در جلسه 700 مورخ 1390/8/7 شورای‌عالی انقلاب فرهنگی؛
4 - «شورا»: شورای فرهنگ عمومی کشور.
ماده 2 – بنیاد در اجرای بندهای 1 و 3 ماده 2 و بندهای 3 و 5 ماده 3 اساسنامه، به منظور امکان سنجش و انتخاب بازی­‌های رایانه­‌ای مناسب با توجه به رده‌سنی اشخاص و با استفاده از نظرهای متخصصان مختلف از قبیل متخصصان روان‌شناسی، جامعهشناسی و علوم و معارف اسلامی؛ «نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای» را تدوین می­کند و براساس معیارهای کلی فرهنگی مندرج در این آیین‌­نامه، علائم مشخص‌ه­ای را برای رده‌­سنی مناسب تعامل­‌کنندگان با بازی­‌های رایانه‌­ای طراحی و برای درج بر روی بازی­‌های رایانه‌­ای تجویز و بر رعایت و اجرای آن نظارت می­کند. 

فصل دوم : سیاست‌ها و معیارهای جامع نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای


ماده 3 – در راستای تحقق بندهای 1 و 2 ماده 2 و بند 6 ماده 3 و همچنین اهداف مندرج در مقدمه اساسنامه، بنیاد با ملاحظه سیاست­‌های جامع زیر برای ارزیابی و تخصیص رده‌­سنی مناسب به بازی­‌های رایانه‌­ای اقدام می­کند:

1- توجه به جنبه­‌های مختلف اثرگذار از قبیل دینی و مذهبی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، روانی و جسمی در تعامل‌کنندگان با بازی‌­های رایانه‌­ای؛
2- ترویج و فرهنگ­‌سازی با استفاده از معیارها و سبک زندگی ایرانی – اسلامی در ساخت بازی­‌های رایانه­‌ای داخلی و ممانعت از نشر، توزیع و عرضه بازی­‌های ناقض قوانین جمهوری اسلامی ایران و ارزش­‌های بنیادین و بومی جامعه ایرانی و انقلاب اسلامی؛
3- توجه به آثار مثبت بازی‌­های رایانه‌­ای از جمله تقویت حس حقیقت‌جویی و کاوش، خلاقیت و ابداع، خیرخواهی، کمال‌خواهی و اعتماد به نفس، تحکیم خانواده؛
4- افزایش مهارت‌هایی نظیر حسی، حرکتی، حل مسأله، استدلال و منطق، گفتگو، همکاری­‌های گروهی و رقابت.


ماده 4 – به منظور اجرای قسمت اخیر بند 3 و بند 6 ماده 3 اساسنامه، با توجه به شدت و ضعف هر یک از معیارهای مندرج در این آیین‌نامه، براساس بررسی کارشناسان نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای، نتایج باید در قالب علائم مشخصه در چهارچوب گروه­‌های سنی زیر ارائه شوند و اعطای آن به یک بازی رایانه­‌ای نشان دهنده کم خطر بودن بازی رایانه‌­ای مزبور برای استفاده گروه سنی مرقوم در آن است.
1 - علامت رده‌بندی گروه سنی مثبت 3 سال.
2 - علامت رده‌بندی گروه سنی مثبت 7 سال.
3 - علامت رده‌بندی گروه سنی مثبت 12 سال.
4 - علامت رده‌بندی گروه سنی مثبت 15 سال.
5 - علامت رده‌بندی گروه سنی مثبت 18 سال.
تبصره : نظام ارزیابی و رده­‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‎‌­ای می­‌تواند با سنجش آثار مثبت فرهنگی و اجتماعی بازی‌­های رایانه‌­ای و همچنین با توجه به سطح دشواری و میزان مهارت­‌های لازم برای استفاده و تعامل با آن­‌ها، علائم مشخصه دیگری طراحی و برای درج بر روی بازی­‌های رایانه‌­ای تجویز کند.


ماده 5 – در راستای اجرای قسمت اخیر بند 3 و بند 6 ماده 3 اساسنامه، معیارهای کلی نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای در تخصیص رده‌­سنی به یک بازی رایانه­‌ای به شرح زیر است:


1- معیار سلامت: به بازی­‌های رایانه‌­ای فاقد هرگونه محتوای آسیب‌رسان از نظر نظام رده‌بندی سنی بازی‌­های رایانه­‌ای، رده‌­بندی سنی بالای سه سال برای انتشار در ایران تعلق می­‎‌گیرد.
2- معیار خشونت: تخصیص رده‌­بندی سنی بالای 3 سال به آن دسته از بازی‌­های رایانه‌­ای صورت می‌­گیرد که فاقد هرگونه خشونت باشند. با توجه به میزان و چگونگی استفاده از خشونت و نمایش صحنه­‌های خونین در بازی­‌های رایانه‌­ای، رده‌­سنی بیش از 7 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می‌­گیرد.
3- معیار استفاده از دخانیات: درصورت مشاهده مصرف مواد دخانی در بازی­‌های رایانه‌­ای، با در نظر گرفتن موضوعات و شرایط مختلف آن از قبیل آن که مصرف مواد دخانی توسط قهرمان داستان بازی رایانه‌­ای صورت‌ پذیرد یا آن که استفاده از مواد دخانی امتیاز به شمار آید، به این­گونه بازی­‌های رایانه­‌ای رده‌­بندی سنی 3 و 7 سال اعطا نمی‌­شود و رده­‌سنی بیش از 12 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می‌­گیرد.
4- معیار ترس: به بازی‌­های رایانه‌­ای که با ایجاد ترس در بازیکنان از طریق ایجاد محدودیت دید، صدا از منابع نامشخص، تصاویر و موسیقی‌­های ترسناک، مواجهه با هیولا و بروز اتفاقات به شدت ناگوار و مانند آن‌ها، نوعی احساس درونی مبنی بر عدم امنیت و بی‌­اعتمادی، استرس­‌های مزمن و بیماری‌­های قلبی و تنفسی و حس بدبینی و رفتارهای محافظه کارانه در بازیکنان ایجاد می­‌کند، رده‌بندی 3 و 7 سال اعطا نمی‌­شود و رده‌سنی بیش از 12 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می‌­گیرد.
5- معیار هنجار اجتماعی: به بازی­‌های رایانه­‌ای که در آن‌ها از کلمات و رفتارهای ناشایست و ناقض ارزش­‌های اجتماعی و فرهنگی و نقض قانون از قبیل مردم آزاری یا ناسزا استفاده شود، با توجه به نوع گفتار و رفتار و تعداد دفعات استفاده از آن و شرایط و محیط بازی رایانه‌­ای، رده‌­بندی سنی 3 و 7 سال اعطا نمی­‌شود و رده‌­سنی بیش از 12 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می‌­گیرد؛ مگر در مواردی مذکور در بند 6 – 5 ماده 6 این آیین‌نامه هیچ رده‌­بندی سنی به آنها تخصیص نمی‌­یابد.
6- معیار ناامیدی: به بازی­‌های رایانه‌­ای که در آنها با ایجاد ناامیدی در بازیکنان بازی رایانه‌­ای اعم از این که اتفاقات بازی رایانه­‌ای باعث ایجاد نوعی عذاب وجدان و احساس گناه یا غم عمیق در بازیکن شود یا او را دچار ترس و سردرگمی کند یا با انجام بازی رایانه‌­ای تلقی زندگی پوچ و بی­‌معنی کند، رده‌­بندی سنی 3 و 7 سال اعطا نمی‌­شود و رده­‌سنی بیش از 12 سال تا 18سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می­‌گیرد.


ماده 6 : تخصیص رده‌سنی به بازی­‌های رایانه‌­ای دارای محتواهای مجرمانه یا آسیب­‌رسان فرهنگی و اجتماعی فردی در موارد مشروح زیر ممنوع است:


1- دارابودن محتواهای خلاف عفت و اخلاق حسنه ازقبیل: اشاعه فحشاء و انحرافات جنسی و منکرات یا تحریک و تشویق و ترغیب به انجام آن­‌ها، موسیقی­‌های غیرمجاز و انجام حرکات موزون و تحریک آمیز؛
2- دارابودن محتواهای خلاف مقدسات دینی و اسلامی جامعه ایرانی از قبیل: دارا بودن محتواهای مخالف اسلام یا ترویج دهنده عقاید گروه‌­ها و فرقه­‌های انحرافی­، توهین و هتک حرمت به انبیاء و ائمه معصومین (ع) و مراجع تقلید.
3- دارا بودن محتواهای خلاف امنیت و آسایش عمومی از قبیل: تبلیغ علیه نظام، اختلال در وحدت ملی و اختلال در نظم عمومی کشور، انتشار محتواهای خلاف قانون اساسی و ارزش­‌های بنیادین انقلاب اسلامی.
4- دارا بودن محتواهای تحریک آمیز و ترغیب کننده به ارتکاب جرم یا ترویج کننده قانون شکنی از قبیل: ترویج مصرف مواد مخدر، روانگردان­ها و مشروبات الکلی و تبلیغ استفاده از سیگار و دخانیات.
5- ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی که لزوماً جرم هم نیستند از قبیل: رفتارهای غیرمؤدبانه، استفاده از کلمات رکیک و نامناسب، خشونت و صحنه­‌های قساوت آمیز و شکنجه.


ماده 7 – به منظور اجرای مناسب مفاد این آیین‌‎نامه، نهادها و دستگاه‌های زیر وظایفی به شرح ذیل را بر عهده دارند:


1- در اجرای بند 3 اصلاحی ماده 2 اساسنامه، بنیاد باید پیش از صدور مجوزهای نشر بازی­‌های رایانه‌­ای در سراسر کشور، ازتخصیص رده­‌سنی مناسب به بازی‌­های رایانه­‌ای، اطمینان یابد و سپس نسبت به اعطای مجوزهای مربوط اقدام کند.
2- در اجرای بند 2 ماده 3 اساسنامه، بنیاد باید محتواهای آموزشی لازم درخصوص آشنایی با نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه­ای را تهیه کند و در اختیار نهادها و دستگاه‌­های مختلف فرهنگی قرار دهد.
3- نشر، توزیع و عرضه بازی­‌های رایانه‌ای بدون ارزیابی و تخصیص رده‌­بندی سنی «نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای» به هر طریق و با هر عنوان ممنوع است و با متخلفین برابر قوانین و مقررات جاری کشور با هماهنگی نیروی انتظامی و دستگاه قضایی برخورد می‌­شود.
4- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و شهرداری‌­ها مکلف هستند، هماهنگی و همکاری مؤثر را با بنیاد برای معرفی نظام ارزیابی و رده‌­بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای به خانواده‌­ها و اقشار مختلف مردم انجام دهند.
5- وزارت آموزش و پرورش مکلف است با همکاری بنیاد، آموزش­‌هایی را در مورد نحوه تعامل با بازی‌­های رایانه‌­ای و نظام ارزیابی و رده‌­بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای برای دانش‌­آموزان مقاطع مختلف تحصیلی ارائه دهد.
6- سایر نهادها و دستگاه‌­های دست­اندرکار فرهنگی کشور با استفاده از کلیه ظرفیت­‌های خود، باید برای شناساندن نظام ارزیابی و رده­بندی سنی بازی­‌های رایانه­‌ای با بنیاد همکاری و مساعدت کنند.


ماده 8 – بنیاد برای بررسی وضعیت روند اجرای این آیین‌­نامه و امکان پالایش فرهنگی جامعه در زمینه بازی‌­های رایانه­‌ای موظف است؛ 


گزارش‌های سالانه تعداد بازی­‌های رایانه‌­ای بررسی شده در نظام ارزیابی و رده‌بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای و رده­‌بندی‌­های تخصیص­‌یافته در دسته‌­بندی­‌های مشخص و همچنین میزان همکاری و هماهنگی سایر نهادهای فرهنگی کشور برای ترویج نظام ارزیابی و رده‌­بندی سنی بازی­‌های رایانه‌­ای در اجرای مفاد این آیین‌نامه را به شورا ارائه دهد تا این شورا همه ساله هماهنگی‌­های لازم را برای اجرای دقیق این آیین‌­نامه و در صورت لزوم اتخاذ تدابیر جدید فراهم آورد.


ماده 9 – این آیین‌نامه در 9 ماده و 1 تبصره در جلسه 665 و 666 مورخ 95/4/22 و 95/5/5 شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسید.

دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی